Cây mật nhân vốn là một vị thuốc dân gian được người đời ca tụng như một loại “ tiên dược “ chữa được “bách bệnh “. Vậy những đặc điểm nào đã góp phần làm nên công dụng chữa bệnh thần kì của cây thảo dược này. Chúng ta cùng nhau tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé .

Mô tả về cây mật nhân
Tên gọi
- Tên gọi khác: Mật nhơn, cây bá bệnh, cây bách bệnh, bá bịnh.
- Tên khoa học: Eurycoma longifolia.
- Tên tiếng anh: Long jack.
Đặc điểm cây mật nhân
- Mật nhân có chiều dài khoảng 15m, mọc núp bóng dưới vòm lá lớn của những cây gỗ khác. Không giống với cây mật gấu, mật nhân ăn phân thành nhiều nhánh, rễ phát triển và sinh trưởng ở nơi khô ráo.
- Rễ cây mật nhân có thể nặng đến hàng chục kilogam, được biết đến với tên gọi củ mật nhân, thường có màu trắng hơi ngả vàng hoặc màu vàng ngà.
- Lá mật nhân thuộc dạng lá kép lông chim, mọc tập trung ở phần ngọn, có hình trứng thuôn dài, phiến lá dày và nhẵn. Mặt lá trên thì có màu xanh lá mạ nhưng mặt dưới của lá lại có màu trắng.
- Hoa mật nhân mọc thành từng cụm nhỏ, cánh hoa nhỏ có màu đỏ nâu, có lớp lông tơ mịn bao phủ.
- Qủa mật nhân có màu cam nhạt khi chín, ở giữa có rãnh dọc và có dạng trứng thuôn hơi dẹt.
Nơi phân bố
- Chúng thường tập trung phân bố ở những tán rừng nguyên sinh thuộc vùng nhiệt đới như Đông Nam Á và Nam Á.
- Ở Việt Nam, cây mật nhân thường phân bố khắp các vùng đồi núi thấp dưới 100m và vùng trung du như Tây Nguyên hay các tỉnh miền Trung Nam Bộ.
Thành phần hóa học
- Vỏ cây có chứa một lượng chất đắng quasin khá cao và hàm lượng chất đắng urycomalacton là cao nhất.
- Thảo dược này còn chứa hydroxy xeton, campesterol, bsitorol và 2,6 dimetoxybenzoquinon có công dụng ngăn ngừa và điều trị bệnh hiệu quả.
Thu hái và chế biến , bảo quản mật nhân
- Cây mật nhân được người dân thu hái quanh năm để phục vụ nhu cầu làm thuốc chữa bệnh.
- Sau khi thu hái xong thì mang đi rửa sạch để loại bỏ tạp chất và bụi bẩn. Kế đến mang dược liệu phơi khô rồi mới nghiền bột hay làm viên nang hoặc nấu cao.
- Bảo quản ở nơi thoáng mát và tránh ánh nắng trực tiếp.

Các dạng bào chế
- Chiết xuất bổ sung dạng viên nang.
- Bột.
- Chiết xuất chất lỏng từ gốc mật nhân.
- Bột thô mật nhân.
Liều dùng
- Liều dùng thông thường, dùng 15g mật nhân rửa sạch rồi đun nước để uống.
- Tùy thuộc vào mỗi bài thuốc chữa bệnh mà liều lượng này có thế tăng hoặc giảm để điều trị bệnh hiệu quả hơn.
Vị thuốc và tác dụng của mật nhân
Vị thuốc
Theo Y học cổ truyền, mật nhân có tính mát, vị đắng và không chứa độc tính có tác dụng giúp giải nhiệt, tiêu viêm, kháng khuẩn, chữa kiết lỵ, rối loạn tiêu hóa và giảm đau nhức tay chân.
Tác dụng của cây mật nhân
- Chữa bệnh tiểu đường.
- Điều trị các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa, giảm đau dạ dày.
- Tác dụng lợi mật, giúp giải độc và bảo vệ gan.
- Giúp tăng cường chức năng sinh lý nam giới, điều trị chứng xuất tinh sớm, giảm ham muốn và rối loạn cương dương.
- Điều trị chứng đau bụng kinh, rối loạn kinh nguyệt, kinh nguyệt không đều.
- Chữa tiêu chảy,, đầy bụng, ăn uống không tiêu.
- Mật nhân chữa bệnh gout, đau lưng, nhức mỏi tay chân.
- Chữa chứng sốt rét, bệnh chàm, ghẻ, mẩn ngứa ở trẻ em.
- Mật nhân có tác dụng giải rượu, tẩy giun.

Cách nấu rượu từ cây mật nhân
Rượu mật nhân có khá nhiều tác dụng tốt nên được ưa chuộng để ngâm rượu nhằm trị bệnh chẳng hạn như cơ xương khớp.
Nguyên liệu
- Rễ cây mật nhân 1Kg.
- Chuối hột rừng 1Kg.
- Táo mèo 2 Kg.
- Rượu trắng 10 lít.
Cách thực hiện
Đổ tất cả nguyên liệu vào hũ, ngâm trong 20 ngày, mỗi ngày uống 2 chén nhỏ.

Các bài thuốc chữa bệnh của cây mật nhân
Bài thuốc chữa bệnh tiểu đường
Dùng thân cây và rễ cây mật nhân sắc nước uống
Nguyên liệu
- Rễ cây mật nhân 1Kg.
- Chuối hột rừng 1Kg.
- Táo mèo 2 Kg.
- Rượu trắng 10 lít.
Cách thực hiện
Đổ tất cả nguyên liệu vào hũ, ngâm trong 20 ngày, mỗi ngày uống 2 chén nhỏ.
Dùng cây mật nhân ngâm rượu
Chuẩn bị:
- 500g rễ mật nhân.
- 1 bình thủy tinh
- 1 lít rượu trắng.
Cách thực hiện
- Rửa sạch mật nhân tươi và để ráo nước, thái lát mỏng và dùng rượu tráng qua.
- Cho lượng mật nhân này vào bình thủy tinh.
- Đổ ngập rượu vào bình. Đậy nắp kín và ngâm trong vòng 14 ngày thì có thể sử dụng.
Chú ý: Để đem lại hiệu quả tốt nhất, bạn nên uống 2 lần / ngày, mỗi lần khoảng 15ml.

Bài thuốc cải thiện chức năng gan
Nguyên liệu
Sử dụng 30g mật nhân sắc với 1 lít nước
Cách thực hiện
- Sắc đến khi còn một nửa thì tắt bếp
- Nên dùng trong ngày, khi thuốc còn ấm
Mật nhân chữa đau bụng đi ngoài, ăn không tiêu
Nguyên liệu
Mật nhân 50g, vỏ quýt 100g, hoắc hương 100g, củ bồ bồ 100g, dây mơ 100g, dây rơm 100g, cam thảo nam 100g, hậu phác 100g, củ sả 50g, củ gấu 50g, tiêu lốt 50g.
Cách thực hiện
- Rửa sạch các nguyên liệu trên và phơi khô, tán thành bột mịn.
- Mỗi lần sử dụng lấy 12g bột pha với nước nóng uống thay trà.
Mật nhân trị khí huyết kém, nóng trong người
Nguyên liệu
Rễ mật nhân 6g, đậu đen 12g, rau muống biển 8g, hà thủ ô 10g, dây gùi 8g, cỏ xước 8g, rễ ô môi 8g, tang chi 8g, dây ký ninh 2g.
Cách thực hiện
- Sắc với lượng nước vừa đủ đến khi còn ½ thì tắt bếp.
- Chia nhỏ thuốc uống hết trong ngày.
- 3-4 lần dùng trong ngày, nên sử dụng khi còn ấm.
Chữa rối loạn kinh nguyệt, kinh nguyệt không đều
Sử dụng 15g rễ mật nhân sắc với lượng nước vừa đủ rồi sắc đến khi còn một nửa thì tắt bếp, chia nhỏ uống theo từng ngày.Mỗi ngày sử dụng một chén, kiên trì dùng trong 5-7 ngày.
Chữa kiết lỵ, tiêu chảy từ quả
- Quả mật nhân hãm hoặc sắc nước uống với lượng vừa phải
- Nên sử dụng từ 5-7 ngày để giảm triệu chứng tiêu chảy.
Chữa những cơn đau nhức do gout
Mật nhân sắc nước uống
- Dùng 20g rễ mật nhân rửa sạch, sắc chung với 1,2 lít nước trong lửa nhỏ.
- Sắc đến khi còn 600ml thì tắt bếp
- Chia nhỏ uống hết trong ngày
- Nên uống khi còn ấm và dùng tới khi bệnh tình thuyên giảm.
Cây mật nhân ngâm rượu xoa bóp
- Sử dụng 40g rễ mật nhân phơi khô, thái mỏng và sao vàng với 50g chuối hột phơi khô
- Trộn đều nguyên liệu trên và ngâm cùng 200ml rượu trắng
- Ngâm trong vòng 5 ngày là có thể dùng được
- Khi các khớp tay chân sưng đau, có thể dùng rượu mật nhân xoa bóp nhẹ để giảm đau, cải thiện tình trạng bệnh gout.
- Người bệnh có thể sử dụng rượu để uống, mỗi ngày uống từ 20-30ml.
Bột mật nhân pha uống
- Lấy vỏ thân và rễ của mật nhân phơi khô, sao vàng sau đó tán thành bột mịn
- Mỗi lần sử dụng lấy khoảng 10g bột pha với nước uống
- Nên sử dụng sau ăn, dùng liên tục tới khi cơn đau thuyên giảm.

Một số bài thuốc khác
- Giúp tẩy giun, trị đầy hơi, khó tiêu, giải độc rượu.
- Bài thuốc cải thiện sinh lý nam giới.
- Bài thuốc cải thiện sinh lý nam giới.
Tác dụng phụ của cây mật nhân
Cây mật nhân có thể gây nên một số tác dụng phụ không mong muốn như:
- Nôn, buồn nôn.
- Hạ đường huyết.
- Ngộ độc, dễ ói mửa.
- Kích ứng da.
- Đau đầu, chóng mặt.
Lưu ý khi sử dụng cây mật nhân
- Không dùng cây mật nhân cho phụ nữ có thai, đang cho con bú và trẻ em.
- Dùng nhiều có thể gây ngộ độc thủy ngân hoặc chì.
- Không nên sử dụng quá liều lượng vì có thể gây ra tác dụng phụ.
- Nên tham khảo ý kiến của bác sĩ, dược sĩ chuyên môn khi dùng nhất là người bị dị ứng hoặc quá mẫn cảm với một số thành phần của thuốc.
Cây mật nhân mua ở đâu ?
- Khi tìm mua những thảo dược này, bạn nên chú ý tới nơi sản xuất, hạn sử dụng và lựa chọn những đơn vị cung cấp uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, sản phẩm nên có giấy phép đảm bảo chất lượng.
- Khi đặt mua các sản phẩm trên website, bạn nên đặc biệt chú ý. Bởi hiện nay có rất nhiều thuốc, thảo dược trôi nổi trên thị trường, không rõ nguồn gốc, pha trộn nhiều loại kém chất lượng, nếu không cẩn thận sẽ rơi vào tình trạng “tiền mất tật mang”.

Như vậy, bài thuốc trên đã cung cấp một cách đầy đủ các thông tin về đặc điểm, tác dụng cũng như các bài thuốc của cây mật nhân. Hy vọng bài viết này sẽ hữu ích đối với bạn, sẽ giúp bạn có những cách dùng hợp lý và hiệu quả . Đừng ngần ngại chia sẻ để mọi người cùng biết về dược liệu quý này nhé. Cảm ơn bạn nhiều!!!