Cây quế và những công dụng chữa bệnh tuyệt vời với sức khỏe

Cây quế vốn là một loại cây quen thuộc với đời sống con người, vừa có thể làm gia vị vừa là một vị thuốc quý từ xa xưa đến nay. Vậy những lợi ích , bài thuốc hay mà quế mang lại cho sức khỏe chúng ta là gì ? Hãy cùng nhau tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

Tổng quan về cây quế

Tên gọi

• Tên thường gọi : Quế, quế đơn, quế bì, quế thanh, mạy quẻ,…
• Tên khoa học: Cinnamomum
• Họ : Long não
• Tên Tiếng Anh : Cinnamon

Đặc điểm cây quế

• Cây quế là cây thân gỗ cao từ 10 – 20 m, cành màu nâu, nhẵn và không có lông. Lá thường mọc so le, phiến lá dày và cứng. Mặt trên của lá có màu lục bóng, mặt dưới lá có màu xám tro, có lông thưa, gân 3 nổi rõ, cuống lá to và có rãnh.
• Quả hạch có cạnh, hình trứng dài, khi chín quả sẽ có màu nâu tím, nhẵn bóng.
• Hoa màu trắng, có 6 phiến gần bằng nhau, hay mọc thành cụm ở kẽ lá hay đầu cành.
• Vỏ cây, vỏ cành có vị cay, mùi thơm nồng, nhẵn, thường được phơi khô dùng làm thuốc.

Đặc điểm dược liệu

• Dược liệu có dạng cuộn tròn, dài từ 25 – 40 cm, đường kính từ 1,5 – 5 cm.
• Mặt ngoài dược liệu có màu nâu đỏ hoặc nâu sẫm, dễ gãy, ít sợi.
• Mùi dược liệu thơm nồng, vị cay ngọt. Sau khi ngâm với nước thì lộ rõ phần mặt cắt vòng mô cứng màu trắng ngà.

Các loại quế 

Quế bao gồm những loại chủ yếu :

• Cinnamomum verum(quế hồi, quế Sri Lanka).
• Cinnamomum burmannii(quế Indonesia).
• Cinnamomum loureiroi(quế Thanh, quế Việt Nam).
• Cinnamomum cassia(quế đơn, quế Trung Quốc).
• Cinnamomum citriodorum.

Nơi phân bố

• Trên thế giới : Quế được trồng ở nhiều nơi như Miền Nam Trung Quốc, Lào, Myanmar, đã được trồng ở Ấn Độ, Indonesia, Nam Mỹ,…
• Ở Việt Nam : Quế thường được phân bố ở các vùng phía Bắc như Cao Bằng, Yên Bái, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An,… và các tỉnh miền núi cao.

Bộ phận dùng làm dược liệu

• Bộ phận chính được dùng làm dược liệu là vỏ thân, vỏ cành, được gọi là nhục quế.

Thu hoạch và sơ chế

• Quế được thu hoạch vào mùa hạ hoặc mùa thu
• Sau khi thu hoạch thì đem ủ hay để nguyên vỏ ở những nơi có bóng râm, thoáng gió cho đến khi khô dần.

Dạng dùng

• Bột quế : Chứa nhiều vitamin A, B1,C,.. và mùi vị thơm nên thường được dùng như một gia vị nấu ăn và cả trong điều trị.
• Quế chi : Là những cành quế nhỏ được thu hái từ cây trưởng thành.
• Thuốc cinnamon : Được chiết xuất từ quế và các thảo dược khác nên dùng cho trẻ nhỏ.
• Nhục quế : Là phần vỏ thân của cây quế.
• Vỏ quế ngâm rượu : Ngâm vỏ quế với rượu để uống với liều lượng phù hợp.
• Tinh dầu quế : Được chiết xuất từ thân, vỏ, lá hoặc rễ., là dạng dùng phổ biến thứ hai sau dạng bột. Tinh dầu được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau như khử mùi, chống nhiễm trùng nấm móng, giảm đau họng, chăm sóc da,…

Bảo quản

Ta nên bảo quản quế ở nơi khô ráo , thoáng mát, tránh ẩm mốc, mối mọt.

Thành phần hóa học

Trong thành phần của vỏ quế chứa tinh dầu với hàm lượng 1-4 % tamin, chất nhựa, gôm, đường, protein, dầu béo và canxi oxalate. Tinh dầu quế có chứa aldehyd cinnamic. Trong thành phần lá quế có chứa tinh dầu với hàm lượng là 0,8-1%. Ngoài ra trong các thành phần của nó còn chứa p-sitosterol, acid vanilic, cholin, acid cinnamcic, dẫn chất của iflavonol, procyanidin,…

Vị thuốc của quế

Tính vị

Quế thường có vị cay, ngọt, mùi thơm nồng .

Quy kinh

Vị thuốc quế quy vào kinh Thận, Tỳ, Tâm, Can.

Tác dụng dược lý

Có dược tính mạnh

• Hợp chất cinnamaldehyde có trong quế tạo nên mùi vị đặc trưng có nó và có vai trò cho hầu hết các dược tính mạnh.
• Ngay từ xưa, quế đã được dùng như một loại gia vị và thảo dược chữa bệnh đối với con người.

Có tác dụng chống oxy hóa cao

• Trong quế có chứa polyphenol – một hoạt chất chống oxy hoá tự nhiên giúp bảo vệ cơ thể thoát khỏi sự oxy hóa các gốc tự do.
• Trong nghiên cứu so sánh khả năng chống oxy hóa thì quế có kết quả cao hơn tỏi và kinh giới dại.

Đặc tính chống viêm

• Các chất chống oxy hóa trong quế có tác dụng chống viêm , do đó giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh viêm, nhiễm trùng.

Tỳ vị hư hàn

• Quan quế trong bài thuốc Ấm thận bổ hỏa có tác dụng tốt với người thận dương hư nhược, tỳ vị hư hàn, bụng lạnh, đi tả lâu ngày.

Cách dùng và liều lượng

• Liều dùng của thảo dược này sẽ khác nhau tùy với từng đối tượng. Liều lượng dựa trên tuổi, tình trạng sức khỏe và một số vấn đề quan tâm khác của người sử dụng. Liều dùng của quế theo dạng bào chế thường là : bột thì 0,05-5g/ngày, rượu thì 5-15g/ngày, siro thì 30-69g/ngày.
• Trong dân gian, ta hay sử dụng thảo dược này như sau : lấy miếng quế mài với nước để uống hay pha giống như pha trà. Gọt quế thành những miếng mỏng, cho vào chén có nắp, đổ sôi vào rồi rót nước ngay bỏ đi. Sau đó, cho thêm nước sôi lần thứ hai , chờ cho ngấm, để nguội rồi uống, uống hết ta lại pha thêm nước sôi vào. Cứ mỗi lượt quế có thể pha 2-3 lần nước, loại tốt có thể pha 5-6 lần nước.

Độc tính

Nhiều người thắc mắc uống bột quế có nóng không vì quế có vị cay?

Quế có thể gây ra một số độc tính sau nếu được sử dụng không đúng cách như sau :

• Gây tổn thương gan.
• Hạ đường huyết.
• Các vấn đề về hô hấp : ho, nôn mửa, khó thở.
• Tăng nguy cơ bệnh ung thư.

Tác dụng chữa bệnh của quế 

Chữa bệnh tiểu đường- giảm lượng đường trong máu

• Quế giúp giảm lượng đường trong máu bằng cách tăng độ nhạy insulin, giúp insulin di chuyển glucose vào tế bào hiệu quả hơn. Những người măc đái tháo đường dùng 0,5 – 2 gam bột quế mỗi ngày giúp giảm đường huyết rất hiệu quả.
• Bột quế : Bạn nên dùng một muỗng 3,25 gam bột quế mỗi ngày, liên tục trong 5 ngày, ngưng 2 ngày tiếp theo.
• Thanh quế : Bạn sẽ nấu thanh quế và uống như trà.
• Trà quế : Bạn nên uống một ly trà quế mỗi ngày và ngưng uống vào 2 ngày cuối tuần sẽ thấy những hiệu quả không ngờ.

Chữa đau bụng, kích thích hệ tiêu hóa

Rượu quế làm ấm bụng và kích thích hệ tiêu hóa bằng cách lấy 4 gam vỏ quế đem tán mịn và ngâm với rượu, sử dụng khi ăn uống không tiêu, đau bụng.

Chữa tiêu chảy

Cho 6 gam vỏ quế, 4 gam hạt cau già, 2 lát gừng, 19 gam gạo nếp rang vàng vào ấm sắc với nước. Dùng đều đặn 2 lần mỗi ngày cho đến khi hết tiêu chảy.

Giảm đau do viêm khớp

Hòa tan bột quế với mật ong với nước nóng. Sử dụng ngày một lần vào các buổi sáng.

Chữa viêm họng

• Nguyên liệu : 2 gam nhục quế, 2 gam cam thảo, 2 gam gừng khô.
• Cách làm: Tán nhỏ các nguyên liệu rồi hòa vào nước để ngậm, ngậm khoảng 15 phút rồi ta nuốt từ từ. Thực hiện mỗi ngày 2-3 lần để ngăn ngừa đau họng.

Chữa âm thư và chứng hạc tất phong

Cho 40 gam thục địa, 4 gam nhục quế, 2 gam ma hoàng, 8 gam bạch giới tử, 4 gam sinh cam thảo, 12 gam lộc giác giao, 2 gam gừng nướng đen vào ấm sắc lấy nước uống.

Chữa bầm tím, tụ máu bầm do bị thương

Tán nhỏ 80 gam nhục quế, 80 gam đương quy, 100 gam bồ hoàng rồi bảo quản trong hũ thủy tinh đậy nắp kín. Mỗi lần dùng khoảng 1 thìa nhỏ hỗn hợp hòa với rượu uống.

Cải thiện triệu chứng ngứa da

• Nguyên liệu : 2 gam nhục quế, 2 gam riềng, 2 gam tế tân, 10 con ban miêu, 150 ml rượu trắng.
• Tiến hành: Nghiền nát các nguyên liệu rồi ngâm với rượu trong 7 ngày, mỗi ngày khuấy đều 1 lần và lấy lọc nước. Rửa sạch vùng da bị nổi mẩn ngứa rồi dùng hỗn hợp rượu để thoa lên da, mỗi ngày 1 lần và ta nên kiêng uống rượu và chất kích thích .

Chữa chứng chân tay lạnh, viêm thận, phù thũng

• Nguyên liệu: 15 gam can địa hoàng, 12 gam sơn dược, 6 gam sơn thù, 12 gam phục linh, 12 gam đơn bì, 12 gam trạch tả, 4 gam nhục quế, 10 gam phụ tử, 12 gam xuyên ngưu tất, 15 gam xa tiền tử.
• Tiến hành : Ta đem các nguyên liệu đi luyện mật làm hoàn. Mỗi lần dùng 15 gam, ngày 2-3 lần.

Chữa đau bụng kinh, đau bụng do hư hàn

• Nguyên liệu: 12 gam đương quy, 16 gam thục địa, 5 gam can khương, 4 gam cam thảo, 5 gam nhục quế.
• Tiến hành : Đem các nguyên liệu trên sắc lấy nước uống mỗi ngày để điều hòa kinh nguyệt .

Giảm nguy cơ mắc bệnh tim

Quế có tác dụng làm giảm cholesterol toàn phần, cholesterol xấu và chất béo trung tính để giữ cholesterol ở mức ổn định. Mỗi ngày chỉ cần dùng 120 mg có thể giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

Cải thiện độ nhạy cảm của nội tiết tố insulin

Insulin thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường type 2. Mà quế lại có tác dụng làm giảm sự kháng insulin của cơ thể, giúp insulin thực hiện chức năng vận chuyển glucose đến các tế bào và điều hòa trao đổi chất trong cơ thể.

Bệnh thoái hóa thần kinh

Hai loại bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến là Alzheimer và Parkinson. Quế giúp bảo vệ các tế bào thần kinh, mức độ truyền dẫn thần kinh bình thường và chức năng vận động được cải thiện.

Chống ung thư

Quế giàu chất chống oxy hóa polyphenol do đó có tác dụng tốt trong việc phòng và điều trị các bệnh ung thư.

Chống nhiễm khuẩn và nấm

Dầu quế được chứng minh có tác dụng ức chế sự phát triển của một số vi khuẩn như Listeria và Salmonella, nó còn giúp ngăn ngừa sâu răng và giảm tình trạng hôi miệng.

Hỗ trợ chống lại virus HIV

HIV là loại virut phá vỡ hệ thống miễn dịch và nếu không được điều trị thì có thể dẫn đến AIDS. Một số nghiên cứu cho thấy quế chiết xuất giống Cassia giúp chống lại HIV-1.

Chữa cảm sốt, ra nhiều mồ hôi

Ta lấy 8 gam quế chi, 6 gam cam thảo, 6 gam sinh khương, 6 gam thược dược, 4 quả táo tàu đem sắc lấy nước và chia uống 3 lần trong ngày.

Chống nôn khi mang thai

Lấy 8 gam quế chi, 12 gam vạch thược, 8 gam đại táo, 6 gam sinh khương, 6 gam cam thảo rồi sắc lấy nước uống trong ngày.

Trị mụn nhọt có mủ

Lấy 10 gam quế và 2 củ hành giã nhỏ rồi đắp lên nốt mụn cùng với băng gạc cố định trong một vài giờ. Cứ làm 1 lần mỗi ngày.

Tăng cường chức năng miễn dịch

Một cốc nước mật ong quế sẽ giúp cải thiện hệ miễn dịch và giảm mệt mỏi, làm chậm quá trình lão hóa.

Chữa đau đầu, đau nửa đầu

Tán mịn bột quế rồi trộn với nước thành hỗn hợp sệt. Đắp một lớp mỏng lên hai bên thái dương và vùng trán để giảm đau.

Ngừa sâu răng và sạch miệng

Nhai một mẩu quế nhỏ hoặc dùng nước quế súc miệng hàng ngày sẽ giúp trị sâu răng và đem lại hơi thở thơm mát.

Chữa trúng gió, bại liệt 1 bên

• Nguyên liệu: 20 gam quế chi, 12 gam đinh hương, 12 gam hồi hương, 12 gam rau sam, 12 gam nghệ, 12 gam dây bìm bìm, 12 gam xương bồ, huyết giác và lá đậu gió.
• Tiến hành: Tán nhỏ các nguyên liệu trên rồi trộn cùng với rượu để xoa bóp.

Giúp cai thuốc lá

Để giảm cơn thèm thuốc lá, ta có thể nhai một mảng quế hoặc uống trà.

Giảm mệt mỏi, giúp ngủ ngon hơn

Nhỏ vài giọt tinh dầu vào bồn nước rồi ngâm mình 15 – 20 phút sẽ giúp bạn thư giãn và cảm thấy đỡ mệt mỏi. Hoặc dùng đèn xông tinh dầu trong phòng giúp ngủ ngon hơn.

Một số bài thuốc từ quế nổi tiếng

• Sâm nhung quế phụ : Bài thuốc gồm 4 vị Sâm, Nhung hươu, Quế chi, Phụ tử.
• Bát vị quế phụ : Thục địa 32 gam, Sơn thù 16 gam, Bạch linh 12 gam, Sơn dược 16 gam, Trạch tả 12 gam, Đơn bì 12 gam, Phụ tử chế 4 gam, Quế nhục 4 gam.
• Hoàn bát vị bổ thận dương: Hoài sơn, Sơn thù, Mẫu Đơn bì, Thục địa, Phụ tử, Trạch tả, Phục linh, Quế.
• Quế ngâm rượu : Dùng 500 gam vỏ quế khô, rượu trắng 40 độ ngâm trong 10 ngày là có thể dùng được, để càng lâu càng tốt.
• Mật ong và bột quế chữa vô sinh: Nam giới nên dùng 2 thìa mật ong đều đặn trước khi ngủ sẽ cải thiện chất lượng tinh dịch. Còn nữ giới dùng bột giúp buồng trứng và tử cung cải thiện, dễ thụ tinh hơn.
• Bát vị thang : Dùng 80 gam can khương, 40 gam đinh hương, 40 gam đương quy, 40 gam mộc hương, 80 gam ngô thù du, 40 gam nhân sâm, 40 gam nhục quế (bỏ vỏ), 40 gam quất hồng.

Cách dùng

Cách nấu nước quế

• Chuẩn bị 1 thanh quế dài 5 cm hoặc 1 muỗng cà phê bột quế, 1 củ gừng, 1 lít nước.
• Rửa sạch quế, cạo vỏ, gừng rửa sạch và cắt lát.
• Cho các nguyên liệu vào nồi đun trong 15 phút rồi tắt bếp.
• Rót ra ly và thưởng thức.

Cách làm bột quế

• Chuẩn bị 1 kg vỏ quế, hũ thủy tinh, máy xay bột.
• Bẻ nhỏ quế rồi ta cho vào máy xay, dùng thêm rây lọc để đảm bảo chất lượng bột thành phẩm.
• Cho vào hũ rồi ta bảo quản ở nơi khô ráo.

Cách làm trà quế

• Làm từ vỏ quế : Quế chi mua về đem đun sôi nhỏ lửa với nước trong 15 – 20 phút rồi thưởng thức, có thể cho mật ong vào cho dễ uống.
• Làm từ bột quế : Bột quế sau khi mua về cho 1-2 thìa vào cốc. Thêm nước nóng và khuấy đều. Đợi nguội và thưởng thức, có thể cho thêm vài lát chanh mỏng tạo vị thanh hơn.

Món ăn nấu từ bột quế

Một số món ăn thường nấu với quế là :

• Thịt thăn kho quế.
• Bánh mì cuộn quế.
• Làm bánh quy hương quế.
• Tôm sú nướng bột quế.
• Sườn nướng quế

Nơi bán và giá bán cây quế

• Quế được bán ở nhiều nơi nhưng ta vẫn nên tìm địa chỉ uy tín để tránh mua phải hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng.
• Giá vỏ quế khô dao động từ 100.000 – 150.000/1kg và giá quế khô khoảng 100.000/1kg.
• Hoa quế ta dễ dàng mua ở cửa hàng và siêu thị với giá từ 140.000 – 200.000/kg.
• Bột quế thì có giá dao động từ 200.000 – 300.000/1kg.

Tác dụng phụ của quế

Tuy quế đem lại nhiều tác dụng tuyệt vời nhưng nếu lạm dụng, sử dụng không đúng cách có thể gây ra các tác dụng phụ sau :

• Bị đỏ mặt.
• Cảm thấy khó thở, bị mẫn cảm.
• Viêm da dị ứng.
• Chán ăn.
• Viêm lưỡi hoặc miệng.

Lưu ý khi dùng bột quế

Đối tượng không nên sử dụng quế

Tuy quế tốt nhưng các đối tượng sau đây không nên sử dụng là:

• Trẻ em.
• Phụ nữ có thai hoặc cho con bú.

Tương tác với thuốc

Quế có thể tương tác với một vài thuốc khi dùng là :

• Thuốc kháng sinh.
• Thuốc làm loãng máu.
• Thuốc điều trị tiểu đường.
• Thuốc chữa bệnh tim.

Một vài lưu ý khi sử dụng quế

Để sử dụng quế an toàn và hiệu quả, ta cần chú ý đến những vấn đề sau :

• Dùng đúng liều quy định, không dùng quế quá liều vì có thể gây loát miệng, ngộ độc gan.
• Trong quá trình dùng quế không nên sử dụng thực phẩm cay, nóng.
• Không hít bột quế vì có thể gây viêm, bỏng hệ hô hấp hoặc ngạt.
• Không tự ý kết hợp quế với thảo dược khác khi chưa hỏi qua ý kiến của bác sĩ.
• Khi đang dùng statin, paracetamol, acetaminophen thì không nên sử dụng quế.

Như vậy, bài viết trên đã cung cấp một cách chi tiết, đầy đủ những thông tin hữu ích về cây quế cũng như những bài thuốc, tác dụng chữa bệnh ,lưu ý khi sử  dụng quế. Hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích với  bạn, hãy chia sẻ với mọi người để biết được những tác dụng tuyệt vời của cây quế nhé . Cảm ơn bạn nhiều!!!