Cà gai leo là loại thảo dược được trồng nhiều ở miền Bắc và miền Trung nước ta. Từ xưa người ta đã sử dụng cà gai leo để chữa các bệnh về gan, mẩn ngứa, giải rượu,… Vậy cà gai leo có tác dụng gì? Bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về công dụng của thảo dược này!
Đặc điểm của cây cà gai leo
Cà gai leo (cà gai dây, cà lù, cà vạnh, cà bò) thuộc loại cây leo nhỡ, có nhiều cành, dài khoảng 60 đến 100cm. Lá cây màu xanh, hình trứng/thuôn dài, mọc so le, mặt dưới hình sao có nhiều lông mềm, mặt trên lá có gai. Loại cây này ra hoa từ tháng 4 – 9 và tháng 9 – 12 thì có quả.
Quả cà gai leo có màu đỏ, mọng, bóng, hình cầu, đường kính từ 7 – 9mm. Hạt cà gai leo có hình đĩa, màu vàng nhạt, kích thước khoảng 2 – 3mm. Theo Đông y, cà gai leo là vị thuốc tính ấm, hơi the, có công dụng giải độc gan, ổn định và tăng cường chức năng gan. Ngày nay, Y học hiện đại đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng công dụng của cây cà gai leo hỗ trợ điều trị viêm gan B rất hiệu quả.
Cách phân loại cà gai leo cũng hết sức phong phú như sau:
Phân loại dựa theo vùng miền:
- Cà gai leo miền Trung: thân cây cằn cỗi, màu nâu đất và rất cứng cáp.
- Cà gai leo miền Bắc và miền Nam: thường có màu xanh, tươi tốt và rất dễ chăm sóc.
Phân loại dựa vào đặc điểm tính chất:
- Cà gai leo tươi: được thu hái từ cây tươi, còn nhiều nước, phải sử dụng ngay và hạn sử dụng không được lâu.
- Cà gai leo khô: thường dùng trong các bài thuốc Đông y, cà gai leo đã được sơ chế phơi hoặc sấy khô làm thành thuốc. Dễ bảo quản, dễ sử dụng mà vẫn giữ được dược tính.
Các tác dụng của cây cà gai leo
Cà gai leo có chứa một số thành phần hoạt chất như: sterol, acid amin, flavonoid, alkaloid, saponin,… Phần lá và rễ cây cà gai leo còn có nhiều chất có lợi cho sức khỏe con người như Solamnia A, Solamnia B, glycoalkaloid, cholesterol, 3beta hydroxy 5 alpha pregnan 16 on, dihydro lanosterol,… Những thành phần dược chất này có các công dụng như sau:
Cà gai leo có tác dụng gì – Hỗ trợ điều trị viêm gan B, xơ gan
Hợp chất glycoalkaloid trong cà gai leo giúp tăng cường miễn dịch, điều trị viêm gan virus và đặc biệt là viêm gan B. Đồng thời, thảo dược này giúp hạn chế các triệu chứng viêm gan, vàng da, chán ăn, giảm mức độ xơ gan, tổn thương gan,…
Glycoalkaloid ở trong cà gai leo không chỉ giúp điều trị viêm gan virus mà còn có thể làm chậm quá trình tiến triển xơ gan cũng như làm giảm mức độ xơ gan ở giai đoạn sớm.
Hai công trình nghiên cứu khoa học 1987-2000 của Viện dược liệu Trung ương là “Nghiên cứu tác dụng ức chế quá trình xơ gan của Cà gai leo trên mô hình gây xơ gan thực nghiệm” và “Nghiên cứu tác dụng trên collagenase của Cà gai leo” đã công bố Cà gai leo là dược liệu có tác dụng điều trị viêm gan virus, làm chậm quá trình tiến triển xơ gan cũng như làm giảm mức độ xơ gan ở giai đoạn sớm.
Ức chế sự phát triển của tế bào ung thư
Nghiên cứu của TS. Nguyễn Thị Bích Thu cùng cộng sự về cà gai leo đã công bố dược chất glycoalcaloid và dịch chiết toàn phần từ thảo dược này có tác dụng chống oxy hóa tương ứng là 47,5% và 38,1%. Từ đó làm giảm oxy hoá ở gan, bảo vệ gan và có khả năng hỗ trợ điều trị viêm gan do vi rút, xơ gan và ung thư gan. Bên cạnh đó, cà gai leo có khả năng ức chế được một số tế bào ung thư do virus như tế bào ung thư gan (Hep 3B, PLC/PRF), ung thư cổ tử cung,…
Cà gai leo có tác dụng gì – Hỗ trợ chữa đau nhức xương khớp
Đông y thường sử dụng cà gai leo trong các bài thuốc điều trị thoái hóa xương khớp, bổ trợ cho các loại nguyên liệu hoặc thảo dược khác để hỗ trợ một số bệnh lý. Với người mắc thoái hoá xương khớp, vị ấm trong cà gai leo giúp cơ thể tránh nhiễm hàn, hạn chế mắc chứng phong hàn (dễ đi kèm với thoái hoá khớp khiến bệnh tái phát khi trời lạnh) và giảm đau hiệu quả.
Cà gai leo có tác dụng gì – Chữa phong thấp
Rễ và dây cà gai leo chứa alkaloid, tinh bột, flavonoid giúp trị phong thấp, sâu răng, đau nhức gân xương hiệu quả. Ngoài ra, thảo dược này còn có tác dụng tán phong thấp, trị tiêu tiệu, giảm ho đường, cầm máu hoặc giúp đỡ gan rất nhiều trong giải độc, hạ men gan hoặc tái tạo tế bào gan và phục hồi, tăng cường chức năng gan.
Bên cạnh đó, trước khi uống rượu nếu ngậm hoặc nhai rễ cà gai leo sẽ giúp bạn uống được nhiều rượu hơn. Để đạt được hiệu quả này, sau khi uống rượu xong, chỉ cần uống nước cà gai leo khô sắc lên thì các biểu hiện như nhức đầu, chóng mặt do say rượu cũng sẽ được cải thiện nhanh chóng.
Bài viết trên đã giải đáp cho bạn về thắc mắc cà gai leo có tác dụng gì. Lưu ý tình trạng sức khoẻ của mỗi người không giống nhau và không phải ai cũng có thể sử dụng loại thảo dược này. Trẻ nhỏ, thai phụ, người mắc bệnh về thận, người huyết áp thấp,… không nên sử dụng cà gai leo. Nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.